ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ!» ΔΡΑΣΗ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ Μ.Σ.Θ., 2012-2013
1η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: «ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ ΞΕΝΟΣ» ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΠΕΝΑΚΗ
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012
Με πρωτοβουλία των υπεύθυνων καθηγητριών της Μουσειακής Αγωγής οι μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου του Μ.Σ.Θ. είχαν την ευκαιρία να συμμετέχουν από το χώρο του σχολείου μας στο πρόγραμμα της έκθεσης Δύο Φορές Ξένος του Μουσείου Μπενάκη, η οποία και πραγματοποιήθηκε στο συγκεκριμένο μουσείο από τις 18 Σεπτεμβρίου μέχρι και τις 25 Νοεμβρίου του 2012.
Με την αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση, πραγματοποιήσαμε την εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος ταυτόχρονα με το Μουσείο Μπενάκη, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους μαθητές του σχολείου μας να γίνουν κοινωνοί των πολιτιστικών αγαθών της Πρωτεύουσας. Το υλικό του προγράμματος, που μας παραχωρήθηκε πρόθυμα, προσαρμόστηκε στις δεξιότητες και στις δημιουργικές αναζητήσεις των μαθητών μας.
Σύμφωνα με το σκεπτικό των διοργανωτών της έκθεσης, πρόκειται για «μια περιήγηση στις μεγαλύτερες ανταλλαγές και εκτοπισμούς πληθυσμών του 20ού αιώνα, όταν εκατομμύρια άνθρωποι ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους και μεταφέρθηκαν σε μια καινούργια πατρίδα. Βασισμένη σε προσωπικές μαρτυρίες και σπάνιο κινηματογραφικό και φωτογραφικό υλικό, η έκθεση φέρνει τον επισκέπτη πρόσωπο με πρόσωπο με όσους έζησαν τα τραυματικά γεγονότα. […] Οι προσωπικές μαρτυρίες αποκαλύπτουν μια κοινή εμπειρία χαμένων πατρίδων και διαλυμένων κοινοτήτων: την ιστορία ανθρώπων που πάντα νιώθουν “Δύο Φορές Ξένοι”».
Με αφορμή τους κεντρικούς θεματικούς άξονες που έθετε η έκθεση, όπως την ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923, τη μαζική μετακίνηση Γερμανών και Πολωνών μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την Κύπρο του 1974, οι μαθητές μας κλήθηκαν να διερευνήσουν την εμπειρία τού να είναι κανείς πρόσφυγας και να τη συσχετίσουν με παράλληλες εμπειρίες αναγκαστικής ή οικειοθελούς μετακίνησης, όπως αυτές της εσωτερικής ή εξωτερικής μετανάστευσης, της σχολικής μετακίνησης, της ένταξης σε ένα μαθητικό σύνολο ή σε οποιαδήποτε άλλη ομάδα εξωσχολικών δραστηριοτήτων.
Κινητήριος μοχλός της επεξεργασίας των παραπάνω ζητημάτων στάθηκε το ντοκιμαντέρ Twice A Stranger (Δύο φορές ξένος) των Ανδρέα Αποστολίδη και Γιούρι Αβέρωφ από την Anemon Productions (2012), που πραγματεύεται τους όρους της υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας κατά τα έτη 1922-1924. Το παραπάνω ντοκιμαντέρ προβλήθηκε σε κάθε τμήμα της τρίτης γυμνασίου, ενώ, στη συνέχεια, έγινε σύντομη αναφορά από τις υπεύθυνες καθηγήτριες του προγράμματος στο ζήτημα της Κύπρου και στη διχοτόμηση του νησιού μετά τα γεγονότα του 1974 με αφορμή το δεύτερο ντοκιμαντέρ του προγράμματος The Division Of Cyprus (Η διαίρεση της Κύπρου), που είναι προϊόν των ίδιων συντελεστών και της ίδιας εταιρείας διανομής.
Με βάση τα παραπάνω, οι μαθητές εξερεύνησαν παρόμοιες μετακινήσεις που εγγράφονται στην οικογενειακή τους ιστορία, τις οποίες και παρουσίασαν στο σύνολο της ομάδας του προγράμματος με τη συνοδεία αρχειακού υλικού (δημόσια έγγραφα: ληξιαρχικές πράξεις, απολυτήρια γυμνασίου, κ.ά.) και πλήθους φωτογραφιών, που έβγαλαν από το οικογενειακό τους «σεντούκι των αναμνήσεων». Το υλικό αυτό αναρτήθηκε στο “Δέντρο της Μνήμης”, τη μικρή γωνιά που δημιουργήσαμε στη Βιβλιοθήκη και η οποία συνόψιζε την πορεία της εξοικείωσης του καθενός με το σκοπό και τους προβληματισμούς που έθετε το πρόγραμμα.
Η ιστορική, κοινωνιολογική, ψυχολογική και λογοτεχνική προσέγγιση του θέματος επικεντρώθηκε γύρω από τη διερεύνηση των εννοιών: «Εαυτός – Οικείος / Ξένος – Άλλος», «Πρόσφυγας – Μετανάστης – Ξενιτεμένος – Εξόριστος», «Ταυτότητα / Ετερότητα», «Στερεότυπα», «Προκατάληψη», «Ξενοφοβία», «Ρατσισμός», «Φιλοξενία», «Διαπολιτισμική Εκπαίδευση», κ.τ.ό.
Το σύνολο εικαστικών του κυρίου Τζοβανάκη συμμετείχε δημιουργικά στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, φιλοτεχνώντας ζωγραφικά έργα σχετικά με την αναφερθείσα θεματική. Επίσης, οι μαθήτριες της α΄ γυμνασίου ( Ελεωνόρα Μύλλη και Κεμενετζίδου Χριστίνα) συνέβαλαν στη διεξαγωγή του προγράμματος με την έκθεση οικογενειακών τους κειμηλίων από τις Αλησμόνητες Πατρίδες.
Στο τελευταίο μέρος του προγράμματος με τη συμβολή της θεατρολόγου Ουρανίας Σιώμου έγινε η δραματοποίηση του προγράμματος στην τάξη εφαρμόζοντας τις τεχνικές του tableaux vivant και του group sculpture.
Τέλος, σημειώνουμε ότι η συγκεκριμένη έκθεση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Culture της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε συνδιοργάνωση με πολλούς ευρωπαϊκούς φορείς, ενώ οι σταθμοί της έκθεσης περιελάμβαναν την Κωνσταντινούπολη (Πανεπιστήμιο Istanbul – Bilgi, Φεβρουάριος – Απρίλιος 2012), τη Λευκωσία (Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας, Ιούνιος – Αύγουστος 2012), την Αθήνα (Μουσείο Μπενάκη, Σεπτέμβριος – Νοέμβριος 2012), με τελικό σταθμό τη Στοκχόλμη (Πολεμικό Μουσείο, Μάρτιος – Μάιος 2013).
Σύνδεσμοι:
http://www.benaki.gr/index.asp?id=202020001&lang=gr&sid=1207
http://www.twiceastranger.net/
Υπεύθυνες καθηγήτριες: Αρζόγλου Α. και Τζημούλη Ε.
Συνημμένο το φωτογραφικό υλικό που παραχωρήθηκε από τις καθηγήτριες Αρζόγλου Α. και Τζημούλη Ε.